SATWA PAN LENGAR.
OM SWASTIASTU, OM
AWIGNAMASTU,
Sadurung titian g ngaturang daging carita puniki
lugrayang dumun titiang jaga nguntab sang hyang aji saraswati , mangda sida
saluiring karya.
Para diaksa, panuriksa, miwah ida dane sane seneng
mirengang satwan titiang, ritepengan mangkin titiang jaga nyatwayang satwa Bali sane maurda I LengarYan pade wenten silih sinunggil
pamiarsa meparab pateh, boya ja titiang pacang ngardi salit arsa, dwaning
puniki wantang carita,nenten wenten
manah tityang jaga nyinggung sira sira.
Ada kone satwa , anak muani balu, miwah duda,mewasta
ipun I lengar dwaning sampun madwe pianak mawinan kebawos Pan lengar, tur ida
danenesane malih ngawewehin adan ipune, magentos Panlengar duren , miwah duda keren.
Dwaning Pan lengar seneng pisan meseh, necis,
satunggil sanja, melancaran kesengol.terikan bajune kanti mangan kadi tiuk
lanying…..
Wenten pianak ipun mawasta Wayan Lengar.
Kantun
masuk masekolah wau kelas kalih
SMA,Tan aswe kapiragi wenten janda
kembang medagang nasi,kantun wimuda
mawinan kebaosang Jamu Sari,riantukan
adan ipun sane balu Nyoman sari.Rikala
Pan lengar nganggur ring posko, kepiragi
akeh anake ngelalinin nyoman sari, sakewanten durung wenten sane
kepastikayang sane pacang ngambil nadosang rabi.irika raris ipun teked jumah
mebligbagan ngajak pianak ipun, I wayan lengar.
Cening wayan,
buah basang bapa,nang negak akejep dini lan nutur ngajak bapa,
“inggih bapa”sapunika pesaut pianak ipune,napi minab
wenten mabuat sane baosang bapa, durusang pidartayang ring titiang bapa,!
Keni cening, bapa suba makelo kalihina teken memn
ceninge,keo masih cening, sepanan satunggil semeng lakar masuk, dwaning enu
ngitungang nyakanang bapa,keneh Bapane, cening pang dangan, masekolah pang dadi
ngitungang peplajahan dogen,keto masih rikala rahinan, bingung bapa, banjarane
metuun, sing ada ngayahin bapa,yan bapa ngalih meme baru kenken mirib ?cumpu cening ?????
Bapa, yan sampun sangkaning Bapa seneng, punika raris
ngranayang bapa bagia, titiang pastika cumpu bapa.dwaning mula patut pesan bapa
ngalih timpal apang ada nandingin rikala panen nyuhe, kanti ngengsap
metekin,sira mirib kenehang bapa???dadi tiang nawang calon memen tiange?
Kene yan, keneh Bapane kal ngalih I nyoman sari ane
orahanga Jamu sari ento teh…ane medagang nasi.Bapa yan suba Bapa demen, tiang napi mene?Dumugi sida bapa,
tiang misadia sampun ngalihang sekaa shanti..timpal tiange ane maan milu
masentokan di PKB.Nah yen keto idep ceninge, bapa sayan semangat
ngalihang cening memem baru !!!
Buin mani sanjane, suba nyetil Pan Lengar, siap pacang
nyujur gnah Nyoman sari,
Gelising carita, sami makesiab anake matumbasandwaning
Pan lengar mebaju anyar tur nganggon parfum miiki ngalup.kantos tambis metutup
dagangane Nyoman sari kantun masih Pan lengar ditu.Kenken beli wayan, tumben
napi lakar tagih , nasi campur , nasi goreng napi capcae?
Kene man, nasi campur baan beli, bedikin lalahne ,
sing bani teken lalah beli.
Mula dueg Nyoman megarapan, jaen sajan lah nyomane!!
Dadingempelin raos beline, apane jaen ??
Urutan, lawar, napi jukutne ?
Makejang jaen !!!raris
sesampune usan medaar. Pan lengar matulung nampedang dagangan lan prabot.
Nyoman sari, buka tumben saja beli mai, dwaning lakar
ada raosang beli. Nyoman suba nawang beli kalahina teken somah beline dugas
suud telu bulanan anake cerik,makelo suba, beli padidian.kadi rasa sebet beli
masesana, mebanjar, yan sing ada nimpalin.yan iluh nyak ngayahin beli, lan ja tunggilang keneh
nyomane, nyoman masih suba balu.Beli
saja suba balu tiang, kwala nu tekek,keneh tiange marep ken ibeli almarhum,keweh kadi rasa
ngengsapang beli.Tyang sing sombong, uling pidan kaden suba liu pesan anak
muani ngajakin tyang nganten, sing sida tyang ngisinin, jani mara beli ngomong
keto, mesrieng keneh tiange beli,
Artine ada
keneh Nyoman masomah ngajak beli keto ???Yan suba keto bagia pesan beli
nampenin.
Mangkin dumun, pang ten salah penampen,pianak beli
suba gede mangkin ? Suba, mara kelas dua SMA,
Men kenken yan manut keneh pianak beli?cumpu ya yan
beli nganten ngajak tiang??Yan unduke ene suba bligbagang beli. Cumpu ja ya
pianake.men kenken??
Mapan Pianak kwalon, nyak ya mirib tresna, bakti
ngajak tiang, sumangsaya keneh tyange!!???
Wau sapunika nyoman I nyoman. Len penampin Pan lengar kadene ten demen ngelah pianak
kwalon.
Ditu Pan lengar nyekenang buin ngajak Nyoman sari,
kenken nyak nyoman nganten ngajak beli ???
Tyang Nyak, kwala pianake kenken????
Bah to dangan
beli ngitungang, man,sing sandang sumeneya.!!!!
Gelising carita teked jumah Pan lengar terus makeneh
keneh, kenken carane pang ilang I lengar pianake, matiang polone pang payu
nagnten.
Ditu pan Lengar , ngekanaya sandi, buin manine pas
redite, ajakina pianakne ngalap nyuh,: Yan, kategale mai, jak ngalih nyuh, cai
nuduk bapa menek.
Nggih Bapa,Risampune neked di pabyan, gegeson Pan
lengar Ngalap Nyuh,uling duur aluh bene
nyabatng nyuhe, benegine I lengar, Yan tangkep !!!!!
Aluh ban iwayan lengar nangkep nyuh,sedeng ngelen
ngelen Lengar, buin entungina nyuh, saud tan keni.
Kudang puun kaden suba Pan Ngelar ngalap nyuh ten ada
nganinin I lengar, jengah bara kenehne.
Disubane ngenseb surya, suba suud medaar,ditu bapane
mepajar, yan kaden cai libur jani, bapa meled memancing barengin bapa ketukade.
Nggih bapa.napi aban tiang ? ne aba pancinge besik
bapa ngaba besik, dungki abesik gen ngaba.
Sedekan memancing ujan bales, gentuh gede pisan,ditu
Pan lengar maan kesempatan nuludang pianaknyane, ulung kone Ilengar
ketukade,tulung tulung klepat klepat limane…kalihina teken Pan lengar sinambi
ngojog umah Ni Nyoman sari.
Tok,,,tok,took,,,man,man, beli wayan ne !!!buka
jelanane!
Yehhh beli ayan lengar, ngudyang dadi memelus linyit
??peteng peteng beli mai dadi ?kene man jani sing ada buin ngardinin sumelang
keneh nyomane, cutet beli lakar ngajak nyoman nganten tanggal dua likur ne
jani,pang sida matunggilan.
Men kenken
indik pianake, maan beli morahan ngajakin mai, bareng nak ajak mai, pang
tawang tiang.Tenang Man, Ilengar pianak beli suba kematiang mara, anyudang beli
di Tukade dugas memancing, sangkal beli linyit.Aratuuuuu beli wayan
lengar!!!!!!!!!!!!!!ngudiang matiang
panake???
Peh ampura beli, sing sida tyang nampenin yen kene
unduke!!napi buin tyang anggon beli somah baluan, pianak beli buah basang
pedidi pelut ben beli ngemaiang tanpa dosa!!!????nyeh beli ampunang . cutet
mulih beli mangkin,Adeng adeng malu man,
Kneh beli apang sing ada nyantulin iraga nganten,
keto man ,Beli wayan kejam!!!!! Tyang sing bani makurenan ngajak
beli , cutet beli mulih jani, kadabuag…!!!!!!!!kaurebang jelanan nyoman sari.
Nguntang nguntang lampah raris Pan Lengar….ten eling
ring punapi wantah inget teken Nyoman
sari…
Nyoman jani
nganten Nyoman…beli suba sayaga…!!!terus keto ngemik mik sepanjang jalan.
Di los pekene iya mesare..Liu buin manine nepukin Pan
lengar orahange Buduh kesemaran, pinaknyane kematiang….dadi tanggon raos Pn lengar..sangkaning Nyoman sari nuturang
teken nyama brayane. Pan lengar ngematiang Lengar, sangkal buduh….sing ulian
tiang.
Gelising carita, walinin mangkin ilengar sane
anyud…pati grape limane ngalih akah pang sida kampih….aduh…aduh puntag pantig Ilengar di gentuhe. Saget ada
anak istri makeber nyambret awak ya Ilengar ja keplaibang ketengah alase.
Disubane teked dialase, maan pingsan I lengar, mara
kejangin lengis gidatnyane…mara kone iya ngelier…tur mesaut: sira niki ????dija
tityang puniki? Dados ebet genahe??durus
nikain titiang aratu anak meraga istri.!!Ih cai lengar sing sandang jejeh,
tiang lakar nulungin cai,kal ubadin tyang malu tatun caine.Disampune uwas,nagih
muli Ilengar inget teken Bapannyane, alihang bapan tiange…
Cai lengar bapan caine anak buduh jani….dwaning
karmaphala, sangkaning bani nuludang cai
ditukade
Jani nira meraga dedari pacang nulungin cai, eda
jejeh.Ngiih aratu suksma aturang titiang.
Kudang warsa sampun ring telenging alas sayan bajang
teruna, raris Ilengar,seneng dedarine marep teken Ilengar. Irika raris
ipun masomah ngajak dedari.Beli jani apa
acepang sida sidaning don!Nah indayang gaenang beli panegara apang linggah,
suud keto gaenang panjak apang beli dadi raja, sapunika pengidih I Lengar mare
teken kurenannyane,yukti raris keacepang manik sakecape olih dedarine, manik
sekecap apang ada jagat, apang ada panjak saksanaaa……..ciuuuuuh ada kone jagat
linggah.
Suba keto bui ngardi
panjak, jat smat pang ada panjak
telung juta, prejani ada panjak luh muani, cerik kelih, bajang tua,
liune tlung juta.Jangkep kayang puri, muah sarwa ada, bale banjar, muah ane
lenlenan.
Bengong angob para janane ngetonang, ditu Ilengar
kabhiseka dadi ratu Meparab : sang Prabhu jaya wiguna. Gelising carita,pada
enak sang mraga panjak, miwah tanda mantri…risedek dina anu, ada anak
buduh…mebaju dekil, tur setata ngacap ngacap
Wayan lengar…..ada nyuriakin, ada nyanden…. Terus keaturang indike
majeng ring sang Prabhu :
Lugra titiang aratu, wenten jadma buduh, setata ngacap
ngacap Lengar lengar… sampun suken
titiang ajengan.. ten kayun anake
lingsir punika….
Sapuniki panulamennyane : wayan lengar, matiang bapa,
bapa merasa pelih…nirdon bapa dadi manusa hidup buka jani…. Matiang bapa
lengar…”
Mangen angen ida sang prabhu wau mireng atur panjak lan para patih kadi ring ajeng…
Paman ajak nangkil ring ajeng gelah, raris kebakta anake
tua buduh ring jeroan purine.
Eling raris ida wantah ajin sang Prabhu miwah Pan
Duren miwah Bapak lengar Duda keren, irika raris Sang prabhu ngandika: bapa,
suud bapa ngame ngame I lengar, Tyang
pianank Bapa, tyang sampun I lengar bapa.sing sandang Bapa buin nyebetang
tyang…karma adane to Bapa, jani driki Bapa ajak tyang ngisianga gumi, eda bapa
sebet, jani tyang suba mapikolih.irika raris kesiramin tur kehyas Pan lengar
tur kabhiseka dados Prabu Lingsir, ajin sang Prabhu Jaya wiguna.Bagia raris pan
lengar. Mangkin matur raris mantune sane meupa dedari, Aji mangda aji sahuninga, tityang anggen aji
mantu mangkin, wantah panrestian kurenan
aji sane riin, tyang manumadi dadi dedari, tur kapica nganugrahin pianake I
lengar, dwaning beli sing satya teken munyi. Nah jani kenken keneh beline,
dwaning tyang suba manresti dadi dedari tur makurenan ngajak pianake, yan beli
saja satya ngajak Nyoman sari lan jani
pendak nyoman sari apang ada nimpalin beli melinggih di puri. Wau sapunika dwagung istri mantune ngandika sayan demen raris Bapan lengar.
Tan aswe kapendak Ni Nyoman sari raris kejangkepang sareng Dwagung lingsir
miwah Pan lengar..aratu subagia dahat raris sareng sami.
Kadi sapunika pikenoh caritane yan sampun pangendan
Widhi ten dados tulak ten dados kelidin.
Gandapura ring kedaton meli kangkung di lempuyang,
nunas ampura sang sane manonton, Geng ampura yaning iwang.
Saking kakyang dalang Sadhar. Suksma.
Tidak ada komentar:
Posting Komentar