Sabtu, 21 Februari 2015

                        SATWA  PAN LENGAR.
                                                                                                                                                           
OM SWASTIASTU, OM AWIGNAMASTU,
Sadurung titian g ngaturang daging carita puniki lugrayang dumun titiang jaga nguntab sang hyang aji saraswati , mangda sida saluiring karya.
Para diaksa, panuriksa, miwah ida dane sane seneng mirengang satwan titiang, ritepengan mangkin titiang jaga nyatwayang  satwa Bali sane  maurda I LengarYan pade wenten silih sinunggil pamiarsa meparab pateh, boya ja titiang pacang ngardi salit arsa, dwaning puniki wantang  carita,nenten wenten manah tityang jaga nyinggung sira sira.
Ada kone satwa , anak muani balu, miwah duda,mewasta ipun I lengar dwaning sampun madwe pianak mawinan kebawos Pan lengar, tur ida danenesane malih ngawewehin adan ipune, magentos Panlengar duren, miwah duda keren.
Dwaning Pan lengar seneng pisan meseh, necis, satunggil sanja, melancaran kesengol.terikan bajune kanti mangan kadi tiuk lanying…..
Wenten pianak ipun mawasta Wayan Lengar.
Kantun  masuk  masekolah wau kelas kalih SMA,Tan aswe kapiragi wenten  janda kembang medagang nasi,kantun wimuda  mawinan kebaosang Jamu Sari,riantukan  adan ipun sane balu Nyoman sari.Rikala  Pan lengar nganggur ring posko, kepiragi  akeh anake ngelalinin nyoman sari, sakewanten durung wenten sane kepastikayang sane pacang ngambil nadosang rabi.irika raris ipun teked jumah mebligbagan ngajak pianak ipun, I wayan lengar.
Cening  wayan, buah basang bapa,nang negak akejep dini lan nutur ngajak bapa,
“inggih bapa”sapunika pesaut pianak ipune,napi minab wenten mabuat sane baosang bapa, durusang pidartayang ring titiang bapa,!
Keni cening, bapa suba makelo kalihina teken memn ceninge,keo masih cening, sepanan satunggil semeng lakar masuk, dwaning enu ngitungang nyakanang bapa,keneh Bapane, cening pang dangan, masekolah pang dadi ngitungang peplajahan dogen,keto masih rikala rahinan, bingung bapa, banjarane metuun, sing ada ngayahin bapa,yan bapa ngalih meme baru kenken  mirib ?cumpu cening ?????
Bapa, yan sampun sangkaning Bapa seneng, punika raris ngranayang bapa bagia, titiang pastika cumpu bapa.dwaning mula patut pesan bapa ngalih timpal apang ada nandingin rikala panen nyuhe, kanti ngengsap metekin,sira mirib kenehang bapa???dadi tiang nawang calon memen tiange?
Kene yan, keneh Bapane kal ngalih I nyoman sari ane orahanga Jamu sari ento teh…ane medagang nasi.Bapa yan suba  Bapa demen, tiang napi mene?Dumugi sida bapa, tiang misadia sampun ngalihang sekaa shanti..timpal tiange ane  maan milu  masentokan di PKB.Nah yen keto idep ceninge, bapa sayan semangat ngalihang cening memem baru !!!
Buin mani sanjane, suba nyetil Pan Lengar, siap pacang nyujur gnah Nyoman sari,
Gelising carita, sami makesiab anake matumbasandwaning Pan lengar mebaju anyar tur nganggon parfum miiki ngalup.kantos tambis metutup dagangane Nyoman sari kantun masih Pan lengar ditu.Kenken beli wayan, tumben napi lakar tagih , nasi campur , nasi goreng napi capcae?
Kene man, nasi campur baan beli, bedikin lalahne , sing bani teken lalah beli.
Mula dueg Nyoman megarapan, jaen sajan lah nyomane!!
Dadingempelin raos beline, apane jaen ??
Urutan, lawar, napi jukutne ?
Makejang jaen!!!raris sesampune usan medaar. Pan lengar matulung nampedang dagangan lan prabot.
Nyoman sari, buka tumben saja beli mai, dwaning lakar ada raosang beli. Nyoman suba nawang beli kalahina teken somah beline dugas suud telu bulanan anake cerik,makelo suba, beli padidian.kadi rasa sebet beli masesana, mebanjar, yan sing ada nimpalin.yan iluh nyak  ngayahin beli, lan ja tunggilang keneh nyomane, nyoman masih suba  balu.Beli saja suba balu tiang, kwala nu tekek,keneh tiange marep  ken ibeli almarhum,keweh kadi rasa ngengsapang beli.Tyang sing sombong, uling pidan kaden suba liu pesan anak muani ngajakin tyang nganten, sing sida tyang ngisinin, jani mara beli ngomong keto, mesrieng keneh tiange beli,
Artine  ada keneh Nyoman masomah ngajak beli keto ???Yan suba keto bagia pesan beli nampenin.
Mangkin dumun, pang ten salah penampen,pianak beli suba gede mangkin ? Suba, mara kelas dua SMA,
Men kenken yan manut keneh pianak beli?cumpu ya yan beli nganten ngajak tiang??Yan unduke ene suba bligbagang beli. Cumpu ja ya pianake.men kenken??
Mapan Pianak kwalon, nyak ya mirib tresna, bakti ngajak tiang, sumangsaya keneh tyange!!???
Wau sapunika nyoman I nyoman. Len penampin  Pan lengar kadene ten demen ngelah pianak kwalon.
Ditu Pan lengar nyekenang buin ngajak Nyoman sari, kenken nyak nyoman nganten ngajak beli ???
Tyang Nyak, kwala pianake kenken????
Bah  to dangan beli ngitungang, man,sing sandang sumeneya.!!!!
Gelising carita teked jumah Pan lengar terus makeneh keneh, kenken carane pang ilang I lengar pianake, matiang polone pang payu nagnten.
Ditu pan Lengar , ngekanaya sandi, buin manine pas redite, ajakina pianakne ngalap nyuh,: Yan, kategale mai, jak ngalih nyuh, cai nuduk bapa menek.
Nggih Bapa,Risampune neked di pabyan, gegeson Pan lengar Ngalap Nyuh,uling duur aluh  bene nyabatng nyuhe, benegine I lengar, Yan tangkep !!!!!
Aluh ban iwayan lengar nangkep nyuh,sedeng ngelen ngelen Lengar, buin entungina nyuh, saud tan keni.
Kudang puun kaden suba Pan Ngelar ngalap nyuh ten ada nganinin I lengar, jengah bara kenehne.
Disubane ngenseb surya, suba suud medaar,ditu bapane mepajar, yan kaden cai libur jani, bapa meled memancing barengin  bapa ketukade.
Nggih bapa.napi aban tiang ? ne aba pancinge besik bapa ngaba besik, dungki abesik gen ngaba.
Sedekan memancing ujan bales, gentuh gede pisan,ditu Pan lengar maan kesempatan nuludang pianaknyane, ulung kone Ilengar ketukade,tulung tulung klepat klepat limane…kalihina teken Pan lengar sinambi ngojog umah  Ni Nyoman sari.
Tok,,,tok,took,,,man,man, beli wayan ne !!!buka jelanane!
Yehhh beli ayan lengar, ngudyang dadi memelus linyit ??peteng peteng beli mai dadi ?kene man jani sing ada buin ngardinin sumelang keneh nyomane, cutet beli lakar ngajak nyoman nganten tanggal dua likur ne jani,pang sida matunggilan.
Men kenken  indik pianake, maan beli morahan ngajakin mai, bareng nak ajak mai, pang tawang tiang.Tenang Man, Ilengar pianak beli suba kematiang mara, anyudang beli di Tukade dugas memancing, sangkal beli linyit.Aratuuuuu beli wayan lengar!!!!!!!!!!!!!!ngudiang  matiang panake???
Peh ampura beli, sing sida tyang nampenin yen kene unduke!!napi buin tyang anggon beli somah baluan, pianak beli buah basang pedidi pelut ben beli ngemaiang tanpa dosa!!!????nyeh beli ampunang . cutet mulih beli mangkin,Adeng adeng malu man,
Kneh beli apang sing ada nyantulin iraga nganten, keto  man ,Beli wayan  kejam!!!!! Tyang sing bani makurenan ngajak beli , cutet beli mulih jani, kadabuag…!!!!!!!!kaurebang jelanan nyoman sari.
Nguntang nguntang lampah raris Pan Lengar….ten eling ring punapi wantah  inget teken Nyoman sari…
Nyoman  jani nganten Nyoman…beli suba sayaga…!!!terus keto ngemik mik sepanjang jalan.
Di los pekene iya mesare..Liu buin manine nepukin Pan lengar orahange Buduh kesemaran, pinaknyane kematiang….dadi tanggon raos  Pn lengar..sangkaning Nyoman sari nuturang teken nyama brayane. Pan lengar ngematiang Lengar, sangkal buduh….sing ulian tiang.
Gelising carita, walinin mangkin ilengar sane anyud…pati grape limane ngalih akah pang sida kampih….aduh…aduh  puntag pantig Ilengar di gentuhe. Saget ada anak istri makeber nyambret awak ya Ilengar ja keplaibang ketengah alase.
Disubane teked dialase, maan pingsan I lengar, mara kejangin lengis gidatnyane…mara kone iya ngelier…tur mesaut: sira niki ????dija tityang puniki? Dados ebet  genahe??durus nikain titiang aratu anak meraga istri.!!Ih cai lengar sing sandang jejeh, tiang lakar nulungin cai,kal ubadin tyang malu tatun caine.Disampune uwas,nagih muli Ilengar inget teken Bapannyane, alihang bapan tiange…
Cai lengar bapan caine anak buduh jani….dwaning karmaphala, sangkaning bani  nuludang cai ditukade
Jani nira meraga dedari pacang nulungin cai, eda jejeh.Ngiih aratu suksma aturang titiang.
Kudang warsa sampun ring telenging alas sayan bajang teruna, raris Ilengar,seneng dedarine marep teken Ilengar. Irika raris ipun  masomah ngajak dedari.Beli jani apa acepang sida sidaning don!Nah indayang gaenang beli panegara apang linggah, suud keto gaenang panjak apang beli dadi raja, sapunika pengidih I Lengar mare teken kurenannyane,yukti raris keacepang manik sakecape olih dedarine, manik sekecap apang ada jagat, apang ada panjak saksanaaa……..ciuuuuuh ada kone jagat linggah.
Suba keto bui ngardi  panjak, jat smat pang ada panjak  telung juta, prejani ada panjak luh muani, cerik kelih, bajang tua, liune tlung juta.Jangkep kayang puri, muah sarwa ada, bale banjar, muah ane lenlenan.
Bengong angob para janane ngetonang, ditu Ilengar kabhiseka dadi ratu Meparab : sang Prabhu jaya wiguna. Gelising carita,pada enak sang mraga panjak, miwah tanda mantri…risedek dina anu, ada anak buduh…mebaju dekil, tur setata ngacap ngacap  Wayan lengar…..ada nyuriakin, ada nyanden…. Terus keaturang indike majeng ring sang Prabhu :
Lugra titiang aratu, wenten jadma buduh, setata ngacap ngacap Lengar  lengar… sampun suken titiang ajengan.. ten kayun anake  lingsir punika….
Sapuniki panulamennyane : wayan lengar, matiang bapa, bapa merasa pelih…nirdon bapa dadi manusa hidup buka jani…. Matiang bapa lengar…”
Mangen angen ida sang prabhu wau mireng  atur panjak lan para patih  kadi ring ajeng…
Paman  ajak  nangkil ring ajeng gelah, raris kebakta anake tua buduh  ring jeroan purine.
Eling raris ida wantah ajin sang Prabhu miwah Pan Duren miwah Bapak lengar Duda keren, irika raris Sang prabhu ngandika: bapa, suud bapa ngame ngame  I lengar, Tyang pianank Bapa, tyang sampun I lengar bapa.sing sandang Bapa buin nyebetang tyang…karma adane to Bapa, jani driki Bapa ajak tyang ngisianga gumi, eda bapa sebet, jani tyang suba mapikolih.irika raris kesiramin tur kehyas Pan lengar tur kabhiseka dados Prabu Lingsir, ajin sang Prabhu Jaya wiguna.Bagia raris pan lengar. Mangkin matur raris mantune sane meupa dedari, Aji  mangda aji sahuninga, tityang anggen aji mantu mangkin, wantah panrestian  kurenan aji sane riin, tyang manumadi dadi dedari, tur kapica nganugrahin pianake I lengar, dwaning beli sing satya teken munyi. Nah jani kenken keneh beline, dwaning tyang suba manresti dadi dedari tur makurenan ngajak pianake, yan beli saja satya ngajak Nyoman sari  lan jani pendak nyoman sari apang ada nimpalin beli melinggih di puri. Wau sapunika   dwagung istri mantune  ngandika sayan demen raris Bapan lengar.
Tan aswe kapendak Ni Nyoman sari  raris kejangkepang sareng Dwagung lingsir miwah Pan lengar..aratu subagia dahat raris sareng sami.
Kadi sapunika pikenoh caritane yan sampun pangendan Widhi ten dados tulak ten dados kelidin.
Gandapura ring kedaton meli kangkung di lempuyang, nunas ampura sang sane manonton, Geng ampura yaning iwang.

Saking kakyang dalang Sadhar. Suksma.

Tidak ada komentar:

Posting Komentar